Tijdsduur

Het 了 partikel wordt op veel verschillende manieren gebruikt, zo ook om aan te geven hoelang een bepaalde actie duurt/geduurd heeft.

 

Acties die compleet zijn

Als je wilt aangeven hoelang je iets gedaan hebt gebruik je de onderstaande structuur:

Subject + Werkwoord + 了 + Tijd + Object

De 了 wordt dus achter het werkwoord geplaatst, om aan te geven dat de actie compleet is. Vervolgens wordt de tijd hoelang de actie geduurd heeft daar achter geplaatst. Hieronder volgen een paar voorbeelden:

他學了一年中文

Tā xué le yī nián Zhōngwén.

He studied Chinese for a year.

我看了一個晚上書

Wǒ kàn le yī gè wǎnshang shū.

I read books all evening.

媽媽看了一天電視

Māma kàn le yī tiān diànshì.

Mom watched TV all day.

他在Google 做了八年經理

            Tā zài Google zuò le bā nián jīnglǐ.

He worked as a manager at Google for eight years.

我們坐了十五個小時飛機去美國

Wǒmen zuò le shíwǔ gè xiǎoshí fēijī qù Měiguó.

We took a fifteen hour flight to the United States.

 

Zoals eerder gezegd is de structuur hierboven bedoeld om aan te geven hoelang een complete actie heeft geduurd. Alleen als we heel strikt zijn is er niks aan de zinnen hierboven dat aangeeft dat de actie compleet/gedaan is of dat de actie nog bezig is. Om zonder twijfel aan te geven dat de actie compleet/gedaan is, kun je een Tijdsbepaling toevoegen. Deze kan voor of na het Subject komen waardoor de structuur er zo komt uit te zien:

(Tijdsbepaling) + Subject + (Tijdsbepaling) + Werkwoord + 了 + Tijd + Object

Voorbeelden hiervan zijn:

昨天他寫了一天作業

Zuótiān tā xiě le yī tiān zuòyè.

He did his homework all day yesterday.

我剛才打了半個小時電話

Wǒ gāngcái dǎ le bàn gè xiǎoshí diànhuà.

I was on the phone for half an hour.

他今天喝了一個晚上酒

Tā jīntiān hē le yī gè wǎnshang jiǔ.

He drank alcohol all night.

我昨天玩了一個下午遊戲

            Wǒ zuótiān wán le yī gè xiàwǔ yóuxì.

Yesterday, I played games all afternoon.

上個周末我和老公開了三個小時車回老家 

Shàng gè zhōumò wǒ hé lǎogōng kāi le sān gè xiǎoshí chē huí lǎojiā.

Last weekend, my husband and I drove three hours to our hometown.

 

Maar hoe zeg je nou hoelang een actie is die nog niet af is maar nog bezig is? Daarvoor gebruik je de onderstaande structuur:

Subject + Werkwoord + 了 + Tijd + 了

Vergelijken met de vorige (basis)structuur is het enige verschil dat er een extra 了 wordt toegevoegd achter de Tijd. Je zou deze 了kunnen interpreteren als ‘tot nu toe’. (Let op interpreteren niet vertalen!) Hieronder volgen wat voorbeelden:

你睡了一天了

            Nǐ shuì le yī tiān le.

You have been sleeping for the whole day.

他在北京住了兩年了

Tā zài Běijīng zhù le liǎng nián le.

He has been living in Beijing for two years.

這個會, 他們開了兩個小時了

Zhège huì, tāmen kāi le liǎng gè xiǎoshí le.

They’ve been holding this meeting for the past two hours.

我在這兒等了半個小時了

            Wǒ zài zhèr děng le bàn gè xiǎoshí le.

I have been waiting here for half an hour.

他們在酒吧待了一個晚上了

Tāmen zài jiǔbā dāi le yī gè wǎnshang le.

They have been staying at the bar for the whole evening.

 

Misschien is het je wel opgevallen maar geen van de zinnen hierboven hebben een Object in de zin gehad. Als het Werkwoord een Object heeft dan wordt het werkwoord vaak herhaald de structuur ziet er dan als volgt uit:

Subject + Werkwoord + Object + Werkwoord + 了 + Tijd + 了

Voorbeelden hiervan zijn:

我學中文學了一年了

Wǒ xué zhōng wénxué le yī niánle

I have been learning Chinese for a year.

他打電話打了一個多小時了

            tā dǎ diànhuà dǎ le yīgè duō xiǎoshíliǎo

He has been on the phone for more than an hour.

老闆打遊戲打了一個上午了

            lǎobǎn dǎ yóuxì dǎ le yīgè shàngwǔle

The boss has been playing games all morning.

你洗澡洗了差不多一個小時了

            nǐ xǐzǎo xǐ le chàbùduō yīgè xiǎoshíliǎo

You have been showering for almost an hour.

媽媽看電視看了一晚上了

            māmā kàn diànshì kàn le yī wǎnshàngle

Mom has been watching TV all evening.

 

Zoals je nu vast wel door hebt is zeggen hoe lang je iets gedaan hebt in het Chinees best wel simpel. Zeggen hoe lang je iets niet gedaan hebt is net zo makkelijk. Het heeft alleen een iets andere structuur namelijk:

Subject + Tijd + 沒 + Werkwoord + Object + 了

Dus nu komt de Tijd recht achter het Subject en wordt 了 achterin de zin gezet. Let wel op, het werkwoord moet ontkent worden met 沒 want de actie heeft niet plaatsgevonden! Hieronder volgen wat voorbeelden:

他已經三天沒洗澡了

Tā yǐjīng sān tiān méi xǐzǎole

He has already gone three days without showering.

我兩年沒抽煙了                               

wǒ liǎng nián méi chōuyānle

It’s been two years since I smoked.

你們多長時間沒回家看爸媽了

nǐmen duō cháng shíjiān méi huí jiā kàn bà māle

How long has it been since the last time you went back home to visit your parents?

我爺爺去了台灣以後已經三十年沒回家了

wǒ yéyé qùle táiwān yǐhòu yǐjīng sānshí nián méi huí jiāle

It’s been 30 years since my grandpa left home for Taiwan.

她媽媽去世以後, 他都兩個多月沒出門了

tā māmā qùshì yǐhòu, tā dōu liǎng gè duō yuè méi chūménle

She hasn’t been out for more than two months since her mother passed away .

Lees verder

‘Potential Complements’

‘Potential Complements’ zijn bepalingen die de mogelijkheid van een verwacht resultaat weergeven in het Mandarijn. Ze komen het meest voor in de ontkennende vorm maar kunnen ook in positieve statements voorkomen, al zijn ze dan vaak antwoorden op vragen.

Bij Positieve ‘Potential Complements’ wordt het karakter 得 tussen het werkwoord en de bepaling geplaatst. Bij negatieve ‘Potential Complements’ wordt 不 tussen het werkwoord en de bepaling geplaatst. De structuur hiervoor is dan dus:

V + 得/不 + Bepaling

Als je 得 of 不 tussen een werkwoord en een ‘resultative’ of ‘directional complement’ plaatst dan worden ze veranderd in ‘potential compliments’  

Resultative, Directional en Potential Complements

Resultative Complement

Directional Complement

Pos. Potential Complement

Neg. Potential Complement

做 完

 

做  完

做  完

听 懂

 

听  懂

听  懂

 

起 来

起  来

起  来

 

爬上来

爬  上来

爬  上来

 

Objecten met ‘potential complements’

Objecten kunnen achter de bepaling en aan het begin van de zin voorkomen in zinnen met ‘potential complements’. Hieronder staan de twee structuren die hierbij horen:

Aan het begin van de zin

Object

Subject

Bepaling

這個漢堡

吃得完

那個美女

看不見

Achter de bepaling

Subject

Bepaling

Object

吃得完

這個漢堡

看不見

那個美女

 

 

‘Potential Complements’ of hulpwerkwoord?

In de meeste gevallen zal een zin met een ‘Potential Complement’ een zelfde soort betekenis hebben als een zin met de hulpwerkwoorden 能 of 可以. Bijvoorbeeld, 他爬得上來 heeft dezelfde betekenis als 他能爬上來 en 他可以爬上來.

Lees verder

把 constructie met twee Objecten

Hierboven is aangegeven hoe een 把 constructie werkt met één object. Het komt echter wel eens voor dat er twee objecten in een 把 constructie voorkomen.

Subject + 把 + Object #1 + Werkwoord + Voorzetsel + Object #2

 

Veel gebruikte werkwoorden die twee objecten nodig hebben zijn 買, 賣, 送, 借, 還, 介紹.

把 constructie met twee objecten

Subject

Object 1

WW

Voorzetsel

Object 2

   

朋友

我 的 車

朋友

我們

最 好吃 的 東西

客人

 

 

De ontkennende vorm

Als je een 把 constructie wil ontkennen dan kan dat door een 不 of 沒有 in te voegen. Let wel op dat een 不 vooral gebruikt wordt in de tegenwoordige en toekomende tijd en 沒有 vooral in de verleden tijd. Deze karakters worden recht voor 把 in de zin geplaatst.

De ontkennende vorm

Subject

Ontkenning

Object

WW

Bepaling

 

没有

你的 电脑

不要

我的 水

衣服

穿

没有

她的 房间

打扫

干净

 想

这 件 事

告诉

Lees verder

De 把 constructie

Als de 把 constructie gebruikt wordt focust de zin zich op het resultaat of de invloed van een actie. Het is een veelgebruikte constructie in het Mandarijn maar in het Nederlands hebben we hier geen tegenhanger voor, waardoor het in begin vaak wat vreemd overkomt.

 

Wat is een constructie?

De basis zin volgorde in het Mandarijn is als volgt:

Subject + Werkwoord + Object

De 把 constructie past deze volgorde aan wat de volgende structuur oplevert:

Subject + 把 + Object + Werkwoord

Let op! Het object wordt dus naar voren gehaald en把 wordt hiervoor geplaatst!

 

Maar waarom zou je nu deze moeilijkere constructie gebruiken als de basis structuur eigenlijk altijd werkt? Door de 把 constructie te gebruiken worden vaak slechts subtiele verschillen gemaakt. Echter soms is de basis structuur simpel weg niet goed genoeg en is de把 constructie noodzakelijk. Let bijvoorbeeld op de volgende zin:  

你把書放在桌子上

Nǐ  shū fàng zài zhuōzi shàng.

Put the book on the table

 

Als je deze zin zonder de 把 zou willen schrijven krijg je iets als dit:

你放數在桌子上

            Nǐ fàng shū zài zhuōzi shàng.

Het probleem hiervan alleen is dat deze zin grammaticaal niet klopt. Je kan namelijk niet een Object achter het Werkwoord doen en dan achter het Object een bepaling van het Werkwoord plaatsen. Hieronder volgen een paar voorbeelden hoe je wel 把 en 放 in dezelfde zin kan gebruiken:

她把手機放在包裏了

            Tā  shǒujī fàng zài bāo lǐ le.

She put the phone in the bag.

請把錢放在桌子上

            Qǐng  qián fàng zài zhuōzi shàng.

              Please put the money on the table.

你是不是把衣服放在辦公室了

            Nǐ shì bu shì  yīfu fàng zài bàngōngshì le?

              Did you put your clothes in the office or not?

Lees verder

‘Directional complements’ en 把

‘Directional complements’ werken ook erg goed in 把 constructies, die worden gebruikt om aan te geven wat er met een object is gebeurd. Het is daarom niet vreemd om ‘directional complements’ en把 in dezelfde zin tegen te komen. De structuur hiervoor is:

Subject + 把 + Object + Werkwoord + ‘Directional Complement’

De vorige 4 voorbeeldzinnen kunnen ook met een 把 constructie  geschreven worden. In dat geval zien de zinnen er zo uit:

我把一些水果帶來了

Wǒ  yīxiē shuǐguǒ dài lái le.

I brought along some fruit.

我把一本書從書架上拿下來了

Wǒ  yī běn shū cóng shūjià shàng ná xiàlái le.

I picked up one book from the bookshelf and put it down.

他把一朵花給我送去了

Tā  yī duǒ huā gěi wǒ sòng  le.

He gave away a flower.

把你的手槍放下來!

 nǐ de shǒuqiāng fàng xiàlái!

Put down your gun!

 

De ontkennende vorm

‘Directional compliments’ kunnen net als andere bepalingen ook ontkent worden. Dit wordt gedaan door de karakters 不 of 沒有. De structuur die daarbij hoort is als volgt:

Subject + 不 of 沒有 + Werkwoord + ‘Directional Complement’

Hier volgen een paar voorbeelden:

我不會回去

Wǒ bù huì huíqù

I cannot go back.

文件還沒有送過來

Wénjiàn hái méiyǒu sòng guòlái.

The document still has not arrived.

他的車還沒有開回來

Tā de jū hái méiyǒu kāi huílái.

His car hasn’t been driven back yet.             

Lees verder

‘Directional complements’ en objecten.

‘Directional complements’ worden niet alleen gebruikt om de beweging van mensen te omschrijven ook bewegende objecten kunnen hiermee omschreven worden. Ook bij bewegende objecten moet blijven kijken naar de beweging vanuit de spreker of anders de context van het gesprek.

Subject + Werkwoord + ‘Direction Complement’ + Object

Dit is de basisstructuur voor een zin met zowel een ’direction complement’ en een object. Werkwoorden die vaak voorkomen in deze constructie zijn 拿, 送 en帶. Hieronder volgen een paar voorbeelden: 

我帶來了一些水果.

Wǒ dài lái le yīxiē shuǐguǒ.

I brought some fruit.

我從書架上拿下來一本書.

Wǒ cóng shūjià shàng ná xiàlái yī běn shū.

I took a book down from the bookshelf.

他給我送來了一朵花.

Tā gěi wǒ sòng lái le yī duǒ huā.

He gave me some flowers.

放下你的槍!

Fàngxià nǐ de qiāng!

Put down your gun!

Lees verder

Algemeen

Elk jaar organiseert de SVS de Careerdays. Tijdens dit meerdaags evenement organiseren we workshops en lezingen over de verschillende carrière mogelijkheden die kennis van de Chinese taal en cultuur brengt. Heb je al iets op het oog maar weet je het nog niet zeker of heb je nog geen idee wat je later wil gaan doen dan is dit het moment om je er verder in te verdiepen. Kom ook en krijg een beter idee over wat jij later kan gaan doen!    

Lees verder

Directional Complements

Directional Complements zijn bepalingen die worden gebruikt om de richting van een werkwoord aan te geven. De basis structuur, overigens ook de meest voorkomende vorm, hiervan wordt gevormd door een werkwoord gevolgd door 來 of 去:

Werk Woord + 來/去

Het belangrijkste wat je moet onthouden bij deze constructie is dat je moet kijken vanuit de positie van de spreker. Hierbij betekend 來 komen en 去 gaan, in andere worden bij 來 komt de actie dichterbij of beweegt zich naar de spreker toe. Bij 去 gaat de actie juist verder weg of beweegt zich van de spreker af. Hieronder staat een klein schema met de meeste gebruikte varianten hierop:

Richting

WW

Complement

Uitleg

Spreker ←

下來xiàlái

De beweging is naar beneden en naar de spreker toe dus “naar beneden komen”

Spreker →

下去xiàqù

De beweging is naar beneden en van de spreker af dus “naar beneden gaan”

Spreker ←

上來shànglái

De beweging is omhoog en naar de spreker toe dus “naar boven komen”

Spreker →

上去shàngqù

De beweging is omhoog en van de spreker af dus “ naar boven gaan”

Spreker ←

出來chūlái

De beweging is naar buiten en naar de spreker toe dus “naar buiten komen”

Spreker →

出去chūqù

De beweging is naar buiten en van de spreker af dus “naar buiten gaan”

Spreker ←

進來jìnlái

De beweging is naar binnen en naar de spreker toe dus “naar binnen komen”

Spreker →

進去jìnqù

De beweging is naar binnen en van de spreker af dus “naar binnen gaan”

 

Er zijn bepaalde situaties, bijvoorbeeld als je over jezelf praat, waarbij het misschien moeilijk is te achterhalen welke richting een actie op moet gaan. (Je kan ten slotte niet van of naar jezelf toe bewegen) In deze gevallen moet je kijken naar de context van de desbetreffende actie. Het makkelijkste voorbeeld is misschien wel in het Engels als je “I’ll see you tomorrow” wilt zeggen zal je in het Chinees zeggen iets zeggen in de richting van: “I’ll come and see you tomorrow”.  

Voorbeelden:

我在樓上, 請你十分鐘以後上來.

Wǒ zài lóushàng, qǐng nǐ shí fēnzhōng yǐhòu shànglái.

I’m upstairs,  please come up in ten minutes.

在樹上玩很危險, 你快下來!

Zài shù shàng wán hěn wéixiǎn, nǐ kuài xiàlái!

It’s too dangerous to play in the tree! Come down!

你在樓上等我一下. 我一會兒就上去找你.

Nǐ zài lóushàng děng wǒ yīxià. Wǒ yīhuǐ’er jiù shàngqù zhǎo nǐ.

Please wait a moment on the upper floor. I’m coming up to you in a few seconds.

我在樓下, 你趕快下來吧.

Wǒ zài lóuxià, nǐ gǎnkuài xiàlái ba.

I’m on the lower floor. Please come down to me.

裡面人太多了,  你們出來透透氣吧.

Lǐmiàn rén tài duō le, nǐmen chūlái tòu tòuqì ba.

There are too many people inside there. You guys need to get out and use some fresh air.

我們在裡面開會,  大家都進來吧.

Wǒmen zài lǐmiàn kāihuì, dàjiā dōu jìnlái ba.

We are going to have a meeting inside. Please come in here.

他們在外面,  咱們出去跟他們見面.

Tāmen zài wàimiàn, zánmen chūqù gēn tāmen jiànmiàn.

They are outside. We should go out and meet them.

他在辦公室裡等你, 你快進去吧.

Tā zài bàngōngshì lǐ děng nǐ, nǐ kuài jìnqù ba.

He is waiting for you in his office. You can go in now.

Andere werkwoorden:

來 en 去 kunnen ook ‘directional compounds’ vormen met andere werkwoorden. Hieronder nog wat voorbeelden:

你什麼時候回來?

Nǐ shénme shíhou huílái?

When are you coming back?

他明天一個人回去.

Tā míngtiān yīgèrén huíqù.

He is going back alone tomorrow.

你過來把你的東西收拾好.

Nǐ guòlái bǎ nǐ de dōngxi shōushí hǎo.

Come here and put away you own stuff.

我看到馬路對面新開了一家蛋糕店, 就過去了.

Wǒ kàndào mǎlù duìmiàn xīn kāi le yījiā dàngāo diàn, jiù zǒu guòqù le.

I saw a new cake shop on the other side of the road and then I went up to it.

Zinnen met plaatsen (met )

‘Directional comlements’ zijn erg handig als je het wil hebben over bestemmingen. De structuur hiervoor is:

到 + Plaats 來 of 去

Onthoud goed dat je in deze constructie het werkwoord scheidt van z’n ‘directional complement’. De plaats komt tussen de twee in te staan. Een paar voorbeelden hiervan zijn:

我妹妹到上海來了.

Wǒ mèimei dào Shànghǎi lái le.

My sister arrived in Shanghai.

你想到我家來嗎?

Nǐ xiǎng dào wǒjiā lái ma?

Do you want to come to my house?

我明年會到巴黎去.

Wǒ míngnián huì dào Bālí qù.

I’m going to Paris next year.

他沒有到中國去過.

Tā méiyǒu dào Zhōngguó qù guò.

He hasn’t gone to China.

Lees verder

Extra Tekst 2

濡須口有大船,船覆在水中,水小時便出見。長老云: [是曹公船。
常有漁人夜宿其旁,以船繫之。但聞竽笛絃歌之音,又香氣,非常,漁人始得眠。
夢人驅遣云: [勿近官妓]]。傳云: [曹公載妓船覆於此,至今在焉]。

 

Woordenlijst

濡須口

rúxūkǒu

Stad waar ten tijde van de drie koninkrijken de krijgsheer Cao Cao een slag verloor

Hier: kapseizen

長老

zhǎnglǎo

Oudere

cáo

De familienaam Cao

cháng

Hier: ooit, eens

páng

Zijkant, zijde, naast

Knopen, vastknopen

Mondorgel

Fluit

xián

Snaarinstrument

驅遣

qūqiǎn

Achternazitten, wegjagen

官妓

guānjì

Hofhoer

chuán

Overlevering, legende

zài

Dragen, aan boord hebben, vervoeren

Hieronder staat de vertaling. Deze vertaling is niet de enige goede vertaling, maar deze is in ieder geval goedgekeurd door Dr. P. van Els.

Maak eerst je eigen vertaling af voordat je naar de vertaling kijkt! Op die manier leer je er het meeste van.

In Ruxukou was er een groot schip. Het schip was in het midden van het meer gekapseisd, op het moment dat het water klein is (eb) dan wordt het schip zichtbaar.
De ouderen zeiden: Dit is het schip van heer Cao. Er was ooit een visser die ernaast een nacht bleef slapen door zijn boot eraan vast te knopen.
Maar hij vernam het geluid van een fluit, een mondorgel, een snaarinstrument en een lied, evenals geurige lucht (wierook), heel ongewoon.
De visser begon in slaap te vallen. Hij droomde dat mensen hem wegjoegen en zeiden: “Kom niet in de buurt van de hofhoeren!”
De legende zegt: de boot waarop heer Cao hoeren vervoerde kapseisde hier, en tot vandaag ligt de boot op deze plek.

 

Lees verder